Het meditatief constructivisme van Ellie Vossen

Kunst als ervaringsmodel

Engelse versie

Het uitgangspunt van het twintigste eeuwse modernisme , dat een heldere rationele ordening een voorwaarde is voor vrijheid , behoeft een kanttekening.  Law and order zijn tegenwoordig eerder middelen om de vrijheid te beknotten , zoals  de Antwerpse bouwkunstenaar Luc Deleu , onlangs bij een presentatie van zijn  op constructivistische ordeningsprincipes  gebaseerde werk , spijtig opmerkte. Hij zelf tracht als  een van de laatste vertegenwoordigers van de jaren zestig mentaliteit nog steeds  orde en verbeeldingskracht te combineren . Dat gedachtengoed is echter in discrediet geraakt . Tegenwoordig stoort de individuele vrijheid zich niet meer aan regels . Het is een vrijheid zonder beginselen en structuur . De conservatieve roep om law and order is echter niet het antwoord . Links heeft eveneens zijn geloofwaardigheid verloren . In de architectuur heeft het Modernisme van linkse signatuur tot het echec van de Amsterdamse Bijlmer geleid , een synoniem voor onleefbaarheid. De grote utopie  van een maakbare wereld is aan bureaucratie ten onder gegaan .De linkse ideologie heeft het in de praktijk moeten afleggen tegen de nieuwe wereldorde van Amerikaanse makelij ,waarin  de markt regeert en de vrijheid beperkt wordt tot consumeren .Voor een postmodern relativisme maakt het allemaal niets uit . Dat was ooit anders.   In de jaren zestig kwam een jonge generatie massaal in opstand tegen  de conventies . Daarvoor wilden zij een nieuwe anti-autoritaire orde  in de plaats stellen , waarin plaats is voor vrijheid en verbeelding .Dat ging gepaard met een revival van het modernisme en de avantgarde bewegingen uit het begin van de twintigste eeuw.

Na de tweede wereldoorlog had de behoefte aan vrijheid en de afkeer van conventies zich al eerder op kleine schaal gemanifesteerd in de spontane expressiviteit van de Cobra beweging , met Karel Appels '' Vrijheids schreeuw '' als icoon . Cobra  beriep zich bij monde van theoretici als Constant en Jorn op een marxistische maatschappij visie  met  ruimte voor de creativiteit van ieder individu . Omdat hij de schilderkunst te beperkt vond zocht Constant naar grotere maatschappelijke relevantie . Die trachte  hij , gebruik makend van het constructivistisch idioom uit de tijd van de Russische revolutie , te realiseren in zijn New Babylon project , een maquette van de omgeving  , waarin de ludieke mens van de toekomst als een nieuwe nomade zou kunnen aarden . De opstandige jeugd van de jaren zestig, de Provos ,  herkenden zich in Constant´s visie en beschouwden hem als hun geestelijke vader .

Parallel aan de revolte van de jeugd manifesteerden zich in Europa onder de noemer   '' Nieuwe Tendensen ''  een groot aantal avantgarde bewegingen , die er op uit waren  een nieuw bewustzijn en ongekende visuele ervaringen tot stand te brengen. Zij opereerden in het algemeen , net als de historische avantgarde , als een internationaal netwerk van gelijk gestemden. Fundamenteel visueel onderzoek was een gemeenschappelijke doelstelling . Zij hanteerden  meestal een elementaire geometrische vormentaal met een minimum aan middelen . Inplaats van de klassieke compositie methode die als te hierarchisch ervaren werd , ging de voorkeur uit naar seriele en aleatorische , dat wil zeggen het toeval incalculerende ordeningsprincipes. Tegelijkertijd werd veel waarde gehecht aan het realiteitsgehalte van het object .Van interaktie en publieksparticipatie werd veel verwacht .   In Nederland vertegenwoordigde de Nul beweging  , met kunstenaars als Armando,Schoonhoven , Henk Peeters en Jan Henderikse , deze tendens .Daarnaast hield een aantal kunstenaars verbonden met de galerie van Riekje Swart in Amsterdam , waaronder Ad Dekkers, Peter Struycken , Bonies en ik zelf , zich met een nieuwe systematische vorm van constructivisme bezig . Dat hield in dat wij een onpersoonlijke uitvoering nastreefden , op grond van een wetmatige programmering die  willekeur uitsloot .Via de Pluskern in Gent bestonden er contacten met tussen Nederland en Belgie .

Alternatieve spelregels , die waren niet minder belangrijk , voor de Happenings die in die zelfde tijd in Amsterdam en Antwerpen populair werden.Ook daar was vrijheid meestal gebaseerd op al dan niet aleatorische ordening .

In Nederland  was de systematische kunst  voorbereid door de Stijl beweging , met vooral Van Doesburg en in mindere mate Mondriaan als inspiratiebron. Nieuwe  ontwikkelingen in wetenschap en techniek speelden echter een grote rol . De maatschappelijke voorwaarden  lagen volkomen anders dan tijdens het interbellum . Dat neemt niet weg dat  maatschappij verandering  , net als voor de historische avantgarde , nog altijd een rol speelde. Die revolutionaire rol werd in Nederland expliciet gepropageerd door de Maoistisch georienteerde Bond van Kunstarbeiders , de BBKA , waarin Bonies aktief was. In die kring had men de overtuiging dat een heldere, systematisch geordende beeldtaal  de mensen in de achterstandswijken  zou kunnen dienen om hun levensomstandigheden te verbeteren . Achteraf heeft dat niet veel resultaat opgeleverd .

De visuele diversiteit en de kwantitatief  enorm toegenomen informatie, die  dank zij de computer nu voor iedereen beschikbaar is , heeft een grotere keuzevrijheid opgeleverd die echter niet heeft bijgedragen aan meer zelfbeschikking van het individu. Kortom de machtsverhoudingen zijn er niet door veranderd. Integendeel ,de ongelimiteerde consumptie mogelijkheden werken de passiviteit in de hand .

Toch ontleende de kunst van de jaren zestig zijn kracht aan de toekomstverwachtingen die er aan ten grondslag lagen . In mei 1968 is de revolutie niet geslaagd , maar de euforie dat de verbeelding aan de macht zou kunnen komen  werkte wel door . Er vond een generatiewisseling plaats .Ook in Nederland taande de macht van de gevestigde orde. Het maagdenhuis werd bezet . De Dolle Mina´s gingen de straat op . Er zijn allerlei faktoren die een rol gespeeld hebben bij die emancipatie , voor de vrouw was dat in de eerste plaats ''de pil'' ,maar de kunst heeft zeker bijgedragen aan  een mentaliteitsverandering , die via de media verspreid werd in alle huiskamers . Televisie programmas als Hoepla met Phil Bloom als eerste naakt op de buis  , maar ook de uitzending  waarin Wim Schippers als kunstproject een limonadeflesje in zee ledigt , ondermijnden de oude normen en waarden . Het Pop blad Hitweek , geredigeerd door de Fluxuskunstenaar Willem de Ridder was een  veel gelezen spreekbuis van een nieuw levensgevoel . Massaal kreeg de jeugd , onder de geuzennaam van  langharig werkschuw tuig , de gelegenheid het bewustzijn te verruimen , al dan niet geholpen door stimulerende middelen. Er ontstond een circuit van gelijkgezinden , die elkaar vonden in een gemeenschappelijke code op het gebied van kleding , muziek en kunst . De  Flower Power  was de popularisering van een vrijgevochten levenspatroon die in het kunstmilieu was voorbereid en vorm gegeven .

In dit klimaat was het met het provincialisme gedaan .  Een jong kunstenaar na de tweede oorlog geboren had nu alle gelegenheid zich te bevrijden van de druk van zijn omgeving . De wereld  lag voor hem of haar open . In het bijzonder een generatie jonge vrouwen kon zich gemakkelijker los maken van stereotype rolpatronen die in eigen kring golden.

Ellie Vossen , in 1948 geboren , is een karakteristieke vertegenwoordigster van die generatie , voor wie de sky the limit leek . Afkomstig uit een klein Limburgs dorpje , Bunde , uit een doorsnee Katholiek middenstands gezin , kreeg zij de gelegenheid  ''mode'' te gaan studeren aan de Stadsacademie van Maastricht . In die tijd leerde je daar het ontwerpen van  hippe kleding , zoals een reportage over haar creaties in de Panorama liet zien .

Achttien jaar oud  gaat zij daarna de opleiding aan de Antwerpse Academie volgen met specialisatie Textielkunst , gevolgd door het Hoger Instituut,afdeling Monumentaal .Hoewel de Academie als traditioneel  te boek  staat , krijgt ze alle gelegenheid zich te ontplooien en haar eigen weg te zoeken.  Het kunstleven in Antwerpen bruist op dat ogenblik van de aktiviteiten . Ze krijgt de mogelijkheid kennis te maken met de meest geavanceerde kunst van dat moment . De Wide White Space Galery van Annie de Decker was een toon aangevend avantgarde centrum . In een pand aan de Beeldhouwersstraat presenteerde Kaspar Koenig de internationale top ,met Beuys voorop . Het ICC bleef onder leiding van Floor Bex niet achter. Die haalde James Lee Byars naar Antwerpen en  stelde  Gordon Matta Clark in staat  de vloeren door te zagen van een gebouw aan de Schelde . De Zwarte Panter gaf Antwerpse kunstenaars als Fred Bervoets een kans . Outsiders als Panamarenko , Hugo Heyrmans en  Wout Vercammen hielden happenings op het Conscience plein .  Ludo Mich  organiseerde en filmde de swingende modehappenings van  de ongekroonde koningin van de hippe mode , An Salens . Ferry Grignard trad op in de Muze , het trefpunt van de underground . Dan was er nog de Gardsivik en de Pink Poets . Teveel om op te noemen en voor een jong kunstenaar een inspirerende ervaring.

Nog op het Hoger Instituut  wist Ellie Vossen haar eigen bijdrage te leveren . Zij trok er de aandacht met monumentale installaties zoals  de ''Variabele Situaties'' die de grenzen van de textielkunst , waar zij in opgeleid was , ruim over schreden. Duidelijk sloot zij  zich daarmee aan bij de Minimal Art . Een dergelijk werk  ´´ 7 plus 1´´ getiteld  is uitgevoerd in transparant plastic , toen een nieuw materiaal . Het werd op de Biennale de la Tapisserie van Lausanne getoond . Lausanne stond  toen met baanbreeksters als Abakanowicz en Sheila Hicks in het teken van de emancipatie van de textielkunst tot autonome sculptuur .Ook Ellie Vossen had nadrukkelijk de pretentie  haar werk als autonome kunst te presenteren , al bleef ze gebruik maken van crafts technieken. Het experiment met nieuwe synthetische materialen was in die tijd binnen de sculptuur een hot issue . Bij de bezetting van de Rijksacademie in Amsterdam was de eis van de aktievoerders dat laboratoriumonderzoek op het gebied van de plastics in het curriculum opgenomen moest worden . Het onderzoek naar de  beeldende kwaliteiten van de synthetische materialen en producten  kwam toen pas op gang , met Moholy Nagy als eenzame voorloper in de jaren dertig.

Behalve ´´ 7 plus 1´´ heeft Ellie in die tijd  meer werk in transparant synthetisch materiaal uitgevoerd , onder andere een tweetal ruitvormige wandreliefs met loshangende elementen , die de toeschouwer  in beweging kan brengen . Ze nodigen uit om er mee te spelen . Opvallend  was de delikate  oosterse uitvoering  die contrasteerde met de  moderne materiaal keus .  Het zijn de eerste voorbeelden  van een belangstelling voor Japanse verfijning ,die het werk van Ellie Vossen zal blijven kenmerken.

Hoewel zij op grond van haar opleiding vanzelfsprekend toegang had tot het circuit van  textielkunstenaressen  , met wie zij dan ook geregeld op uitnodiging van Jan Walgrave exposeerde , positioneerde Ellie Vossen zich nadrukkelijk binnen de  vrije kunst . Haar eerste Antwerpse solotentoonstelling in de Zwarte Panter werd bekroond met de Prix de la critique van de AICA . Behalve de eerder in Lausanne getoonde installatie '' 7 plus 1 '' en de genoemde variabele ruiten exposeerde zij bij die gelegenheid een reeks systematisch geordende '' cijferlint  bindingen ''.

De simpele vlechtmatjes techniek ,die ieder kind toen van de kleuterschool kende , benutte zij om regelmatige, bij wijlen reliefachtige , structuren tot stand te brengen , zoals die  binnen de Nieuwe Tendensen  veel voor kwamen .  In feite werd de traditionele vlechtmethode van horizontalen en verticalen opgewaardeerd tot een beeldtaal  die aansloot bij het systematisch constructivisme in Nederland. Dat Ellie Vossen de kunstenaars uit die richting kende  , bewijzen een tweetal tekeningen  in haar bezit van Ad Dekkers , die zij van de kunstenaar gekregen had en die zij koesterde  als modellen van eenvoud.  Binnen het vierkant zijn respectievelijk slechts  twee verticale en twee horizontale potloodlijnen getrokken .

Vooruitlopend op het gebruik van de computer  werden in de cijferlint bindingen alle varianten van een ordeningsprincipe  uitgevoerd. Intuitief voelde zij aan dat de methode van de weeftechniek , met zijn regelmatige afwisseling van schering en inslag  , fundamenteel overeenkomt met  de digitale computer taal , die  toen door kunstenaars als Peter Struycken in de kunst werd geintroduceerd . Als materiaal koos Ellie Vossen en dat is ook kenmerkend voor de avantgarde van die tijd , ordinair  ready made beschikbaar cijferlint , dat in de kledingindustrie wordt gebruikt. Nadat zij het bedrijf had opgespoord , dat die cijferlinten industrieel produceerde , liet ze er in opdracht ook eigen teksten uitvoeren .  Made by industry ,  dat is ook de werkwijze van Minimal kunstenaars als Don Judd en Sol Lewitt waar zij affiniteit mee had .

De verwerking van ordinaire ,  kant en klaar beschikbare  ,  producten , blijft een constante in het werk van Ellie Vossen ,  Daarin onderscheidt het zich van de kunstnijverheid  , die het moet hebben van ambachtelijke materiaal behandeling. Ook een verschil is de conceptuele benadering . Op grond van een probleemstelling wordt een programma geformuleerd en in al zijn consequenties uitgevoerd. Binnen de grenzen van de spelregels is er variatie mogelijk .

Ellie Vossen schrok niet voor monumentale afmetingen terug. In de Galerie van Bernard Blondeel exposeerde zij een installatie van grote , vrij in de ruimte hangende ruitvormige  cijferlint bindingen met de tekst positief-negatief ook visueel als positief en negatief beeld verwerkt . Ook in een paar kleine werkjes wordt de tekst cirkel en vierkant concreet in beeld gebracht. Door de critiek werd er op gewezen dat dit een vorm van concrete poezie was, een mengvorm van taal en teken , die  toen actueel was.

 

Op den duur hebben de variatie mogelijkheden van een  programma hun grenzen , niet zozeer kwantitatief als wel kwalitatief . Ook bij de computerkunst doet zich het probleem voor dat er keuzes gemaakt moeten worden die visueel bevredigend zijn . Bovendien onderscheidt het oog niet alle varianten in een homogeen veld . Kleine verschillen worden niet meer als zodanig ervaren . Een programma is op een gegeven moment uitgeput .

Toen dat punt bij de cijferlint vervlechtingen bereikt was , introduceerde Ellie Vossen een nieuw  element in haar werk . De manier waarop kleurstoffen opgezogen worden in absorberend materiaal , begon haar te interesseren.  Weer was het een techniek  bekend uit de textielfabrikatie , de dye mmethode , het verfbad , zoals dat onder andere bij de Batik  wordt toegepast  , die Ellie Vossen systematisch op zijn fundamentele eigenschappen begon te onderzoeken. Het eenvoudigste voorbeeld is vloeipapier  dat inkt opzuigt .  Er vindt osmose plaats , een moeilijk  controlleerbaar , grillig  proces , dat toch gehoorzaamt aan natuurkundige wetmatigheden . Door kleurstoffen in de absorberende vloeistof te mengen , wordt het proces zichtbaar. Het levert een interessant visueel beeld op  . De orderlijke systematiek van het onderzoek , dat  Ellie Vossen als in een laboratorium uitvoerde , produceerde vanzelf  een grote organische verscheidenheid . Daar was het haar om te doen . Zij wilde de koele regelmaat van het constructivisme doorbreken , met behoud van een objectieve methode . Bovendien werd zo de natuur niet als afbeelding , maar als  proces  in haar werk geintroduceerd , in de geest van Spinoza´s  idee van een natura naturans . Dat bood nieuwe perspectieven . Verschillende kunstenaars begonnen in de loop van de jaren zeventig vanuit een systematisch denken hun aandacht te richten op natuurprocessen.  De systematische constructivist Gerhard Von Graevenitz organiseerde in Nederland een tentoonstelling rond dit thema.  Ook Ellie Vossen  trachtte de natuur zijn gang te laten gaan onder  zo objectief mogelijke laboratorium omstandigheden . Zorgvuldig noteerde zij  welke dosering  kleurstof in oplossingen gebruikt werd . Haar voorkeur ging zoals gewoonlijk uit naar gewone huis ,  tuin en keuken middelen  , zoals koffie , thee  , maar ook vervuild Schelde water . Inpliciet had het gebruik van dat laatste element natuurlijk een kritische lading . Het was de tijd van een beginnend ecologisch bewustzijn. Als absorberende dragers werden standaard papieren weggooi zakdoekjes gebruikt , van gelijkvormig vierkant formaat . In stapels samengebonden zogen zij  de kleurvloeistoffen ongelijkmatig op , wat vervolgens op ieder zakdoekje afzonderlijk een gradueel veranderend beeld opleverde .

'' I love paper because it sucks '' was een statement bij een van haar tentoonstellingen. Die verklaring gaf precies aan dat het  Ellie Vossen ging om de eigenschappen van het materiaal en niet om de schoonheid ervan .

Osmose is een langzaam tijdsproces .Dat demonstreerde Ellie Vossen in het openbaar  met een installatie in het ICC in Antwerpen . Het gebeuren, waarbij  een groot aantal zakdoek pakketjes tijdens de hele duur van de tentoonstelling ,  in kleurvloeistof gedrenkt werden ,  leverde als resultaat  een reeks kubussen op waaraan het proces was af te zien . Ook was het mogelijk om de individuele zakdoekjes  afzonderlijk te  groeperen volgens verschillende systemen . In eerste intantie koos Ellie Vossen voor de regelmatige herhaling van zorgvuldig opgestikte vierkanten binnen een vierkant vlak , die loshangend als wandkleden  geexposeerd konden worden . Later concentreerde  zij zich op het laten zien van de veranderingen die plaats vinden als gevolg van de verschillende stadia van osmose . De in pakketjes van kleur doordrongen zakdoekjes ,  rangschikte zij vervolgens in aaneengeschakelde reeksen tot drie meter lang , die een filmische progressie lieten zien . De afmetingen waren niet willekeurig  gekozen , maar bepaald door het aantal zakdoekjes dat in een gegeven tijd sporen van het absorbtie proces liet zien .  Dat leidde soms tot grote afmetingen  ,  tot 2 x 3 meter toe , zoals op de tentoonstelling ''Marchandises '' in Montevideo te zien was . Als gevolg van het  insnoeren van de zakdoek pakketjes tijdens het drenken  treedt een driedimensionale vervorming op , die eveneens , net als de kleuring , progressief verandert . De fragiliteit van het materiaal is helaas zo groot dat de oorspronkelijke subtiliteit van de vervorming op den duur verloren dreigt te gaan . Die tijdelijkheid lag Ellie Vossen na aan het hart . De kwetsbaarheid van  het bestaan  weerspiegelt zich ook in de kunst. Zij zat er niet mee dat ook kunst op den duur tot stof zal vergaan . Het werk is tenslotte slechts een document  van een proces dat doorgaat en herhaalbaar is .

Toch besteedde zij bijzonder veel aandacht aan de precieze uitvoering van haar werk.  Het was voor haar een ritueel , te vergelijken met de Japanse thee ceremonie. De natuur moet met respect benaderd worden .  Haar opvatting was  verwant  met de cultuur van het Verre Oosten, waar zij grote belangstelling voor had .  Een reis naar Japan , zij bezocht onder andere Nara en Kyoto , was voor haar een schok der herkenning , een bevestiging van de werkwijze die zij intuitief ontwikkeld had .  Zonder veel intelectuele kennis van Zen ,kwam zij tot een gelijksoortige benadering van de werkelijkheid .Zij voelde zich slechts een intermediair om natuurkrachten zichtbaar te maken die anders verborgen blijven .De stijgbeelden hebben een niet Westers meditatief karakter. Zo kwamen ze ook over op de kunstenaars uit haar omgeving .Haar vriend Wout Vercammen beschouwde haar werk als puur Zen. Toch is dat niet helemaal waar . Tegelijkertijd is het een product van typisch westerse wetenschappelijke nieuwsgierigheid en discipline .  De combinatie van de rationaliteit van het concept en de gevoeligheid van de uitvoering maakt het uniek . In dat opzicht  onderscheidt het zich van de meeste concept kunst , waarvoor de uitvoering er meestal niet toe doet.

Daar ligt ook de aktualiteit van het nagelaten oeuvre besloten . In een tijd waarin de computerinformatica kwantiteit levert , blijft een grote behoefte aan kwaliteit bestaan , dat wil zeggen dat er plaats moet zijn voor het bijzondere dat de machine niet kan verschaffen . Een robot zal nooit verbeelding hebben , laat daarom de machines niet aan de macht komen , zoals de geschiedenis van Frankenstein leert .  Er is een toekomst voor een fusie van westerse rationaliteit en oosterse spiritualiteit , spiritualiteit niet opgevat als iets zweverigs , maar down to earth en direct op de ervaring betrokken, zoals Zen dat te bieden heeft . Het is te hopen dat een globalisering ,mits niet onder Amerikaanse vlag en niet in handen van enkele multinationals , daar ruimte voor biedt .  In elk geval biedt het kleine maar verfijnde oeuvre van Ellie Vossen een model voor  zo'n fusie .

Het modernistische adagium dat ordening een voorwaarde voor vrijheid is , geldt alleen als die ordening , dat wil zeggen de spelregels , een menselijke dimensie hebben .

Het belangrijkste deel van het werk van Ellie Vossen is in een korte periode van een tiental jaren tot stand gekomen  , in de nasleep van de euforie van de jaren zestig .

Dat zij  daaraan weinig meer toe te voegen had , enkele incidentele studies daargelaten ,moet in  eerste instantie verklaard worden uit een toenemende onvrede met de loop van de geschiedenis  in de richting van een triomf van de consumptiemaatschappij . De verbeelding kwam allesbehalve aan de macht . Inplaats daarvan kregen we de '' Societe du spectacle '' in optima forma . Het  Nieuw Babylon van Constant is geperverteerd tot eindeloze shopping malls , met het Hoog Catharijne in Utrecht als een vroeg exempel . Ellie Vossen voelde zich in die wereld niet thuis .  Zij had een hekel aan post-modernistisch eclectisme en kon niet verdragen dat modernistische idealen over boord werden gegooid . Als docent in het Kunstonderwijs , verzette zij zich  tegen de bureaucratisering die om zich heen greep . De Academie wilde zij behouden als een van de schaarse vrijplaatsen van de verbeelding , als een plek waar het bijzondere aangemoedigd en gekoesterd moest worden  .

In het persoonlijke vlak paralyseerde haar de kloof tussen ideaal en werkelijkheid. Zij kon steeds moeilijker voldoen aan de hoge eisen die zij zich zelf stelde  binnen een maatschappij die daar weinig begrip voor opbracht.

In zekere zin was Ellie Vossen ook een van de ''beautifull losers of the sixties '' , een term die gebruikt is voor Marianne Faithfull en andere overlevenden van de jaren zestig . In tegenstelling tot generatie genoten in het Antwerpse milieu , zoals An Salens en de filmmaakster Nicole van Goethem , een hartsvriendin van Ellie Vossen die allemaal aan drank te gronden gingen ,  wist  zij zich , ondanks zware depressies , onder controle te houden . Misschien stond die overmaat aan controle haar creativiteit uiteindelijk in de weg .  Naar buiten toe bleef zij de imposante sterke vrouw die kritisch reageerde op de gang van zaken.

Wat ze in essentie te zeggen had , dat een sensibele ,  verbeeldingsrijke ordening  de voorwaarde is voor vrijheid , daar had ze niets meer aan toe te voegen . Voor de rest probeerde ze dichter bij de natuur te komen .  In haar Antwerpse Zen tuintje  van enkele vierkante meter  vond zij  een tegenwicht tegen de negatieve krachten in haar zelf en in de wereld .In de Pyreneeen  , aan een snel stromende bergrivier , de Tech  , hoopte zij in afzondering en in confrontatie met het ontzag inboezemende berglandschap ,weer tot werken te komen . Het atelier dat  ze daar dacht te gaan gebruiken heeft  ze  niet meer voltooid gezien .

In 1998 overleed Ellie Vossen , 50 jaar oud ,  slachtoffer van de ongeordende woekering die kanker heet .

Overeenkomstig haar laatste wens werd de ''Gouden Kei '' Prijs ingesteld , ter aanmoediging van een talentvolle kunstenares aan het begin van haar carriere , die de gelegenheid krijgt  in het Pyreneeen atelier te komen werken.

De beste nagedachtenis is echter  haar oeuvre  dat getuigt van een opvatting die nog niets aan aktualiteit heeft ingeboet. Het meditatieve constructivisme dat zij nastreefde is juist  in het computertijdperk   van waarde   als  signaal dat door aandacht verkregen  kwaliteit boven kwantiteit gaat .

                                                franck gribling , Le Tech , 2004.